İnsanı yükselten dört huy

Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri buyurdu ki: “Dört şey vardır ki, kulu ameli ve ilmi az olsa da derecelerin en yücesine vardırır. Onlar, hilm, tevâzu, cömertlik ve güzel ahlâktır. Güzel ahlâk ise, imanın kemâlidir.”
Fudayl bin Iyad hazretleri buyurdu ki: “Güzel ahlâklı fâcir bir kimsenin benimle arkadaşlık yapması, bence kötü ahlâklı bir âbidin (çok ibadet yapanın) arkadaşlığından daha hayırlıdır.”
İbni Mübarek hazretleri, bir seferinde kötü ahlâklı bir kişi ile arkadaşlık yaptı. Onun eziyetlerine göğüs gererek onunla iyi geçindi, ondan ayrıldığı zaman ağladı. Kendisine ‘Neden ağlıyorsun?’ denince, ‘Ona olan şefkatimden ağlıyorum. Ben ondan ayrıldığım halde onun kötü ahlâkı ondan ayrılmamaktadır’ dedi.
Hazreti Peygamber şöyle buyurmuştur:
“Ben, güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim.”
“Kıyamet gününde herhangi bir kulun terazisine konan en ağır şey, takvası ve güzel ahlâkıdır.”
Bir kişi, Hazreti Peygambere gelerek şöyle dedi:
-Bana nasihat et!
-Nerede olursan ol, Allah’tan kork!
-Dahasını söyle ey Allah’ın Resûlü!
-Günahının arkasından sevap işle ki o günahı silsin!
-Dahasını söyle ey Allah’ın Resûlü!
-İnsanlarla iyi geçin!
Resulullaha, “Amellerin hangisi daha üstün ve faziletlidir?” diye sordu, sonra cevap olarak da “Güzel ahlâk!” buyurdu.
Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Kul, sûretini ve ahlâkını güzelleştirdiği takdirde onu ateş yakmaz!”
“Kıyamette insanoğlunun terazisine ilk konan şey, güzel ahlâk ve cömertliktir.”
Allahü teâlâ imanı yarattığı zaman, iman şöyle dua etti: “Ey Allahım! Beni kuvvetlendir.”
Bu duasına binaen Allahü teâlâ onu güzel ahlâk ve cömertlikle takviye etti.
Küfrü yarattığı zaman küfür de şöyle dedi: “Yarab! Beni kuvvetlendir.” Bunun üzerine Allahü teâlâ kendisini cimrilik ve kötü ahlâkla takviye etti.