dinimiz islam

İslam
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Git ve: kullan, ara



İslam




Allah
Kur'an


İnanç Esasları[ Göster ]
1. Allah'ın Birliği (Tevhit)
2. Melekler
3. Kitaplar
4. Peygamberler
5. Ahiret
6. Kader • Kaza



Temel İbadetler[ Göster ]
1. Kelimeişehadet
2. Nºmºz
3. Zekât
4. Oruç
5. Hac



Dinî Metinler[ Göster ]
Vikikaynak'ta
Kur'an
Veda Hutbesi



--------------------------------------------------------------------------------

Muhammed'in Hayatı



Hadis


Kütüb-i sitte
Sahih-i Buhari • Sahih-i Müslim
Sünen-i Nesai • Sünen-i Tirmizi
Sünen-i Ebu Davud
Sünen-i İbn Mace



Önemli Kişiler[ Göster ]
Muhammed


Hulefa-i Raşidin
Ebu Bekir • Ömer ibn Hattab • Osman bin Affan • Ali bin Ebu Talib
Diğer Halifeler


Kureyş • Haşimoğulları

Sahabe (Ashab-ı Kiram)


Ehli Beyt
Hatice • Fatıma • Ayşe


Tabiin • Tebeut Tabiin



Hukuk ve Teoloji[ Göster ]
Kavramlar
Fıkıh • Şeriat • Re'y İçtihad • Fetva


Efâl-i mükellefin:
Farz • Vâcip • Sünnet • Mendub
Mübah (Helâl) • Mekruh • Müfsid • Harâm


Aslî deliller:
Kur'an • Sünnet • İcma • Kıyas


İslam ilimleri
Fıkıh (İslam hukuku)
Kelâm (İslam teolojisi)
Tefsir • Hadis


Detaylı Sayfalar


İslam Hukuku


İslam Tarihi[ Göster ]
Muhammed'in dönemi (610-632)
Ümmet • Cihad • Hicret
Muhacirun • Ensar
Kureyşliler • Bedir Savaşı
Beni Kaynuka • Uhud Savaşı
Beni Nadir • Hendek Savaşı
Hudeybiye Antlaşması • Hayber Savaşı
Mute Savaşı • Mekke'nin Fethi
Huneyn Savaşı • Autas Savaşı
Taif Seferi • Tebük Seferi


Hulefa-i Raşidin dönemi (632-661)
Nihavend Savaşı • Kadisiye Savaşı
İlk Fitne (656-661)
Cemel Vakası
Sıffin Savaşı • Hakem Olayı
Nehrevan Savaşı
Hariciler • Şiilik • Ehl-i Sünnet


Emeviler dönemi (661 - 750)
Muaviye • Hasan
Yezid • Hüseyin • Kerbela Savaşı
Abdül Malik
Tours-Poitiers Savaşı


Abbasiler dönemi (750 - 1258)
El Abbas (El Saffah) • Talas Savaşı
Mansur • Harun Reşid


Endülüs Emevi Devleti (756-1031)
1. Abdurrahman
Kahire Abbasileri (1261-1517)



Mezhepler[ Göster ]
Meşrepler
Sünnilik • Şiilik • Haricilik


Sünni fıkhi mezhepler
Hanefi • Şafii • Maliki • Hanbeli


Şii fıkhi mezhepler
Zeydiyye • Caferiyye • İsmailiyye • Alevilik


Bağımsız fıkhi mezhep
Zahiri mezhebi


İtikadi mezhepler
Cebriye • Kaderiye • Mürcie • Mu'tezile
Eşariye • Maturidilik • Selefiyye


Tasavvuf


Tarikatlar
Babai • Bayramiyye
Buhuriyye • Cerrahiyye
Halidiye •Halvetiyye • Hurufiyye
Kadiriyye • Kalenderiyye
Melamiyye • Mevleviyye
Nakşibendiyye • Rufaiyye
Yeseviyye
Bektaşilik



Mekân ve Zaman[ Göster ]
Kutsal Mekanlar


İslam'da Aylar ve Günler
Hicri Takvim • Rumi Takvim


Kutsal Aylar
Receb • Zilkade • Zilhicce • Muharrem


Bayramlar
Ramazan Bayramı • Kurban Bayramı


Kutsal Gece ve Günler
Kadir Gecesi • Miraç Kandili


Beraat Kandili • Regâib Kandili
Mevlit Kandili


Hicri Yılbaşı • Aşure Günü


Kültür ve Toplum[ Göster ]
Yardımlaşma
Fitre • Sadaka


İslam'da kültür
Bilim • Mimari
Sanat • Müzik
Edebiyat • İslam felsefesi


Din adamları
İmam • Dede• Müezzin • Müftü • Vaiz
Ayetullah • Molla • Kadı


Diğer Dinler[ Göster ]
İlgili Dinler


Ehl-i Kitâb
Musevilik • Hıristiyanlık • Sâbiîlik


İslam kökenli dinler
Yezidilik • Dürzilik
Bahailik • Babilik



g • t • d


İslam, İslamiyet[1], İslamlık[2] ya da Müslümanlık[3], (Arapça: الإِسْلاَم (yardım·bilgi) / el- islām), tek tanrılı İbrahimi bir din,[4] dünyanın en yaygın ikinci dini.[5] İslam, peygamberi Muhammed aracılığıyla 7. yüzyılda yayılmaya başlamıştır. Kutsal kitabı Kur'an'ı oluşturan surelerin Cebrail adındaki Melek aracılığıyla sözlü olarak peygambere vahyolunduğuna (indirildiğine) inanılır. En büyük iki mezhebi, sıklıkla siyasi mezhep olarak tanımlanan Sünnilik ve Şiilik'dir. Bunların dışında hukuk, itikat gibi çeşitli kategorilerde birçok mezhebi içinde barındırır. İslam dininin temelinde, tüm büyük mezheplerinin kabul ettiği, tevhit prensibi yatar ki bu kavram Allah'ın birliğine ve tekliğine inanmak anlamına gelir.

Muhammed, İslam dinini yaymasının yanı sıra bir İslam Devleti de kurmuş, daha sonra bu İslam Devleti farklı hanedanlarca uzun süreler boyunca yönetilmiştir. Bu devletlerin yöneticileri halife unvanını taşımışlardır. Farklı bölgelerdeki halklar İslam'ı benimsemeye başlayınca, farklı ve yeni Müslüman devletler de oluşmuştur.

Konu başlıkları [gizle]
1 Kelime kökeni
2 İslam'da peygamberler
2.1 Son peygamber olarak Muhammed
3 İslam'ın kutsal kitabı Kur'an
4 İslam'da ilah kavramı
5 İslam'ın ilk ve tek din olduğu inancı
5.1 Musevilik, Hristiyanlık ve İslam
6 Tarihçe
7 İnanç
8 Kulluk ve ibadet
8.1 İslam'ın Beş Şartı
8.2 Fürû el-Din
9 Mezhepler ve diğer gruplar
9.1 Siyasi mezhepler
9.1.1 Sünnilik
9.1.2 Şiilik
9.1.3 Haricilik
9.2 İnanç mezhepleri
9.3 Fıkıh mezhepleri
9.4 Diğer grup ve mezhepler
9.4.1 Anadolu Alevîliği
9.4.2 Tasavvuf
10 Dünyada Müslümanlar
11 İslam ve bilim
12 İslam ve sanat
13 Kaynakça
13.1 Dipnotlar
14 Dış bağlantılar



Kelime kökeni [değiştir]İslam sözcüğü Arapça "se-le-me" kökünden türemiştir ve anlamı "barış"tır.[5][6] Bununla birlikte kökün aktif ortaç formu eslemedir ve "teslimiyet" anlamına gelir. Sonuçta İslam, "teslimiyet"[5] anlamına gelirken, Müslüman da "teslim olan" anlamına gelir; burada teslim olunan tek tanrı olduğu kabul edilen Allah'tır[7][6][8][9].

İslam dinine mensup kişileri adlandırmakta kullanılan Müslüman kelimesi ise sözlükte "bağlanan", "teslim olan", Mümin ise "şüphesiz inanan" anlamlarına gelir.[10]


İslam'da peygamberler [değiştir]İslam dinine göre Allah insanları İslam inancına çağırmak için birçok peygamber göndermiştir. Bunlardan bazıları ismen Kur'an'da zikredilir. Nitekim bu peygamberlerin birçoğu Hıristiyanlık ve Musevilik'te de peygamber olarak kabul edilen kişilerdir ve onlara dair kıssalar büyük benzerlik gösterir.[11] Hristiyanlık ve Musevilik'ten farklı olarak, Kur'an'a göre Allah insanlığa son bir peygamber göndermiştir ve bu peygamber Muhammed Mustafa'dır.

İslam'a göre kaç peygamber olduğu tartışma konusu olmuştur. Kur'an'da sadece 25 tane peygamber ismen anılır. Bununla birlikte, Mü'min suresi'nin 78. ayeti gerek İslam'daki peygamber anlayışı gerekse peygamberlerin sadece Kur'an'da adı geçenler olup olmadığı üzerinedir:

"Andolsun, senden önce de peygamberler gönderdik. Onlardan sana anlattıklarımız da var, anlatmadıklarımız da var. Hiçbir peygamber Allah'ın izni olmadan bir mûcize getiremez. Allah'ın emri gelince de hak yerine getirilir. İşte o zaman bunu batıl sayanlar hüsrana uğrarlar."[12]
Çeşitli hadislerde kaç tane peygamber olduğuna dair bazı sayılar verilmiştir ve sonraki dönemlerde birçok kitapta farklı kaynaklara dayanılarak birçok sayı ortaya atılmıştır; bununla birlikte üzerinde anlaşılan ve kesin kabul edilen bir sayı yoktur[11]. Kur'an'da tam olarak kaç tane peygamber gönderildiği açıklanmaz.

İslam'da peygamberlik kavramı ikiye ayrılır: Nebiler ve resuller. Buna göre resuller kendileriyle birlikte yeni bir şeriat (dinî hükümler) gönderilen peygamberlerdir, Allah'ın elçileri olarak yorumlanırlar.[13][11] Her resul nebi iken, her nebi resul değildir.[11] Nebilerin beraberlerinde yeni bir şeriat getirmediklerine, kendilerinden önce gelen en son resulün şeriatına uygun hükmettiklerine inanılır. Buna göre son peygamber olarak kabul edilen Muhammed bir resuldür ve beraberinde getirdiği şeriat son ve Müslümanlar için şu an geçerli olan tek şeriattır. Gerek Şia, gerekse Sünnilik'te peygamberlere inanmak önemli bir yer tutar ve inanç esaslarından sayılır.[13]


Hat ile yazılmış Arapça "Muhammed" lafzı; İstanbul, 1988.
Son peygamber olarak Muhammed [değiştir]Ana madde: Muhammed bin Abdullah

Son peygamber olarak Muhammed [değiştir]Ana madde: Muhammed bin Abdullah
Muhammed bin Abdullah (d. 570 dolayları - ö. 632)[14][15], İslam dinine göre son peygamberdir ve kendisine Allah tarafından Kur'an'ın vahyedildiğine inanılır.[14] Rasul bir peygamber[14] olduğu için birlikte getirdiği şeriat son şeriat sayılır; yani Müslümanlar, Muhammed'in kendi zamanı ve sonrasında onunla birlikte gelen hükümlere uymakla yükümlüdürler. Mekke'de 570 ya da 571 yılında doğmuş, Veda Haccı'ndan sonra rahatsızlanarak Medine'de 632 yılında vefat etmiştir. İslam dininin son peygamberi olan Muhammed'in sözleri (hadisler) ve yaptıkları (sünnetler), Kur'an'daki emirlerinin yanında ikincil bir kaynak olarak kabul edilir ve İslam hukukunun iki temel kaynağından biri sayılır (diğeri Kur'an'dır).[16][17] İslam'a göre Muhammed daha önceki İbrahimi dinlerin peygamberlerinin getirdiği mesajın aynısını getirmektedir[14]; aradaki güncel farklılık diğer İbrahimi dinlerin mensuplarının, kendi peygamberlerinin getirdiği dini tahrif etmelerinden doğmuştur...


İslam'ın kutsal kitabı Kur'an [değiştir]
13. yüzyıldan kalma Mağribî tarzda yazılmış bir Kur'an sayfası; üzerinde yazılı olan ayetler Maide suresinden.
Kur'an'ın ilk suresi olan Fatiha Suresi.Ana madde: Kur'an
Kur'an veya Kur'an-ı Kerim, İslam peygamberi Muhammed'e Allah tarafından Cebrail aracılığıyla gönderildiğine inanılan kutsal kitaptır[18][19].

Kur'an'daki her bir bölüme sure adı verilir, her sure de kendi içinde ayetlere bölünür. Kur'an'da toplam 114 sure bulunmaktadır[18]. Kronolojik olarak Kur'an'ın ilk gönderilen ayetinin Alak suresinin birinci ayeti olduğuna inanılır:

"Oku O yaratan Rabbinin adıyla!"[20]
Kur'an 610 - 632 yılları arasında sözlü olarak tamamlanmıştır. Peygamberin sağlığında yazılı hâle getirilmemiştir. Arapça olan ilk kutsal kitaptır.

Kur'ân, ayrıca Kelamullah, Kitabullah, Furkan, Tenzîi, Mushaf, Kitab, Nur ve Umm-ul Kitab isimleriyle de bilinir[19].

İslam'a göre Kur'an'daki emirlere ve yasaklara uymak farz yani şarttır. Ayrıca İslam dininde Kur'an'ın hiçbir zaman tahrif olmayacağı yani değiştirilemeyeceğine inanılır; bunun başlıca sebebi Hicr Suresinde bulunan Kur'an'ın hiçbir zaman tahrif edilmeyeceğini açıklayan ayettir. Bu ayet (Hicr, 9) şöyledir:

"Hiç şüphe yok ki, Kur'ân'ı biz indirdik, elbette onu yine biz koruyacağız"[21].
Kur'an İslam hukukunda temel kaynaktır ve Kur'an'da geçen emir ve yasaklar temelinde kararlar alınır[18][19]. İslam'da en son karar mercii, Allah'ın kelamı olduğuna inanıldığı için, her daim Kur'an'dır[18]. Bazı İslam hukuku ekolleri Kur'an'da geçmemekle birlikte Kur'an'da geçen bir başka emir veya yasakla aynı illete (sebebe) dayanan konularda da Kur'an'daki emir veya yasağı temel alarak karar verirler.


İslam'da ilah kavramı [değiştir]
Allah lafzının Arapça yazıldığı bir hat.Ana madde: Allah
İslam'a göre içerisindeki her şeyle birlikte evrenin yaratıcısı Allah'tır. O, doğmamış ve doğurulmamıştır. Varlığı ezelî ve ebedîdir. Her şeye gücü yeter. Allah'a iman, İslamiyet'teki iman esaslarından (imanın şartları) birincisidir. Diğer İbrahimi dinlerin aksine İslam'da Allah'a antropomorfik yakıştırmalar yapmak şiddetle reddedilmiştir ve yasaklanmıştır[22]. Antropomorfik yakıştırmalarda bulunan çeşitli mezhepler ortaya çıksa da bunlar genellikle İslam dışı sayılırlar. Aynı şekilde Allah'ın sureti olduğuna inanılmaz ve hiçbir şekilde Allah'ın somut olarak betimlenmesine izin verilmez. İslam dinindeki tanrının özel adı olarak Allah ismi kullanılırken ve yaygınken, kullanılan başka isimler de vardır. Bu isimlerden 99 tanesi özel bir şekilde ele alınır ve birçoğu Kur'an'da Allah için kullanılan ifadelerden köken alan bu isimlere topluca "Güzel İsimler" anlamına gelen Esma-ül-Hüsna denir[23]; bununla birlikte bu 99 ismin listeleri farklılık gösterebilir - sayı değişmese de sayılan isimler arasında farklılık bulunabilir[23].


İslam'ın ilk ve tek din olduğu inancı [değiştir]İslam dinine göre bütün âlemler ve insan, Allah tarafından yaratılmıştır. Bu yaratılışın mahiyeti konusunda farklı mezhepler farklı görüşler belirtse de, yaratılışın kendisi Kur'an'da geçer. Bu noktadan sonra insanın -ki ilk insanın diğer İbrahimî dinlerdeki gibi Âdem olduğuna inanılır- doğru bir dine inandığı, fakat İblis'in ve kendi nefsinin hataları sonucu zaman zaman bu dinden saptığına inanılır. Hristiyanlıktakinin dengi bir ilk günah kavramı yoktur.

İslam'a göre en başından beri insanların inandığı din İslam'dır[6]. Diğer dinler, bu dinin dejenere olmuş formları olan sapmalardır. Buradan hareketle İslam'a göre Muhammed'in getirdiği din, yeni bir din değildir. O, daha önceki peygamberlerin mesajını, aynı dini tekrar açıklamış ve tamamlamıştır[24][25]. Nitekim bu inanç sebebiyle diğer İbrahimi dinlerin peygamber kabul ettiği çoğu şahıs İslam'da da peygamber kabul edilir. Aynı şekilde diğer iki büyük İbrahimi din olan Hristiyanlık ve Museviliğin kutsal metinlerinin, kökenlerinde İslami metinler olarak kabul edilseler de, tahrif edilmiş ve bu sebeple hükümsüz bir durumda olduklarına inanılır. Tarihsel açıdan ise İslam dini Muhammed bin Abdullah önderliğinde Arap yarımadasında 7. yüzyılda başlamıştır.[6]


Musevilik, Hristiyanlık ve İslam [değiştir]İslamiyet'te Musevilik ve Hristiyanlığın dünya üzerindeki diğer dinlere nazaran özel bir konumu vardır[6]. İslamiyet'te bu dinlerin özünde İslamiyet olduğu, ancak kendilerine indirilen bir ilahî kitap ve gönderilen peygamberden yüz çevirdiklerine, ilahî metinleri yıprattıklarına inanılır. Bununla birlikte Ehl-i Kitab (ya da Kitap Ehli) olarak anılan Museviler ve Hristiyanlarla ilişkiler, diğer dinlere (örneğin politeistik inançlara) göre çok farklıdır.

"O, size dinde Nuh'a tavsiye ettiğini, sana vahyettiğimizi ve İbrahim, Musa ve İsa'ya tavsiye ettiğimizi de kanun kıldı. Şöyle ki: Dini doğru tutun ve onda ayrılığa düşmeyin. Bu davet ettiğin iş müşriklere ağır geldi. Allah, ona dilediklerini seçecek ve kendine yüz tutanları (yönelenleri) de ona hidayetle eriştirecektir."[26] Şura Suresi, 13. ayet.
"Bu dini İbrahim kendi oğullarına vasiyet ettiği gibi Yakup da vasiyet etti ve: "Oğullarım, Allah sizin için o dini seçti, başka dinlerden sakının, yalnız Müslüman olarak can verin! dedi."[27] Bakara Suresi, 132. ayet.
"Doğrusu Allah katında din, İslam'dır. O kitap verilenlerin ayrılığa düşmesi ise sırf kendilerine ilim geldikten sonra aralarındaki ihtirastandır. Her kim de Allah'ın ayetlerini inkâr ederse, şüphe yok ki Allah, hesabı çabuk görendir."[28] Al-i İmran Suresi 19. ayet.
"Şüphe yok ki, iman edenler, Yahudiler, Hristiyanlar ve Sabiiler; bunlardan her kim Allah'a ve ahiret gününe gerçekten iman eder ve iyi bir amel işlerse, elbette bunların Rableri yanında mükâfatları vardır. Bunlara bir korku yoktur ve bunlar mahzun da olmayacaklardır."[27] Bakara Suresi, 62. ayet.
Museviler de Hristiyanlar da İslam'ı hak bir din olarak kabul etmezler. Musevi inancına göre, Hrıstiyanlık ve İslam; her ikisi de tek gerçek İbrahimi din olan Yahudi fıkıhından yola çıkmış ve daha sonra tek başına din halini almış Yahudilik çıkışlı mezheplerdir. Nitekim İslam, birçok Musevi alimin üzerinde hem fikir olduğu ve Musevi inancının temel taşlarından saydığı Yahudi milletinin halklar arasındaki özel konumuna değinmemektedir.

Hristiyanların inandığı akide ile İslamınki oldukça farklıdır ve bu sebeple Hristiyanlar İslam'ı hak bir din olarak görmezler. Hristiyan akidesinin temelinde yer alan teslis (yani üçleme) inancı, İsa'nın Tanrı'nın Oğlu olduğu fikri gibi kavramlar İslam'da bulunmadığı gibi, İslam'ın kutsal kitabı Kur'an başta olmak üzere tüm İslami kaynaklarca reddedilmiştir. Bu sebeple Museviler gibi Hristiyanlar da İslam'ı hak bir din olarak görmezler.


Tarihçe [değiştir]